بررسی عوامل موثر بر شکاف بین رفتار و نگرش های ازدواجی زنان در شهر کوهدشت

تغییرات صورت گرفته در حوزه ی ازدواج و خانواده، همانند بسیاری دیگر از جنبه های زندگی اجتماعی انسان، یکی از واقعیّت های انکارناپذیر زندگی در دنیای مدرن است. نوسازی و توسعه ی اقتصادی ـ اجتماعی از نیروهای اصلی نهفته در پس این تغییرات است. با این وجود، با توجّه به ماهیّت متفاوت اجتماعات انسانی نمی توان انتظار داشت که تغییرات در همه ی جوامع به طرز یکسانی ظاهر شده باشد. بی تردید، در اجتماعات چند قومی و چند فرهنگی مانند ایران، تأثیر نیروهای نوسازی و عوامل تغییر بطور ناهمزمان و در طول زمان خواهد بود. بنابراین، انتظار نمی رود که افراد در بسترهای مختلف قومی ـ فرهنگی به میزان یکسانی تحت تأثیر نیروهای نوسازی و عوامل اقتصادی ـ اجتماعی تغییر در ارزش ها و هنجارهای مرتبط با ازدواج و تشکیل خانواده قرار بگیرند. هدف از این تحقیق بررسی شکاف در رفتار و نگرش های ازدواجی زنان در خصوص ازدواج خویشاوندی، شیوه ی همسرگزینی و سنّ مناسب ازدواج برای دختران، در بستر اقتصادی ـ اجتماعی و قومی ـ فرهنگی شهر کوهدشت است. در این راستا، با تدارک یک چارچوب نظری، استدلال نمودیم که تأثیر نیروهای نوسازی در بسترهای گوناگون قومی ـ فرهنگی یکسان ظاهر نمی شود. این تحقیق به بررسی تغییرات ایجاد شده در رفتارهای ازدواجی زنان و عوامل و تعیین کننده های شکاف بین رفتار و نگرش های ازدواجی زنان در شهر کوهدشت می پردازد. روش تحقیق پیمایش است. جمعیّت آماری کلیّه ی خانوارهای معمولی ساکن در شهر کوهدشت و واحد تحلیل یک زن 49- 15 ساله ی حداقل یک بار ازدواج کرده ای است. حجم نمونه برابر با 395 خانوار است. روش نمونه گیری، ترکیبی ازروش های خوشه ای چند مرحله ای، تصادفی وتصادفی سیستماتیک است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های مختلف آماری مانند تحلیل همبستگی، تحلیل طبقه بندی چند گانه (mca)، رگرسیون لجستیک، تحلیل مسیر و ... که متناسب با سطح سنجش متغیّرها و اهداف و پرسش های تحقیق بکار گرفته می شوند، انجام و فرضیه ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تجربه ی زنان در هر سه بُعد شکاف در رفتار و نگرش های ازدواجی متفاوت از نگرش آن هاست. همچنین، نتایج نشان می دهد که احتمال شکاف در ازدواج خویشاوندی زمانی بیشتر می شود که افراد از پایگاه اقتصادی - اجتماعی بالاتری برخوردار باشند، در سنین بالا و یا پایین ازدواج کنند و نگرش فرامادی بیشتری به ازدواج داشته باشند. در مورد شیوه ی همسر گزینی باید گفت، زنانی که پایگاه اقتصادی- اجتماعی بالاتری دارند، در سنین بالا ازدواج کرده اند، پایبندی بیشتری به ارزش های خانواده ی بزرگ دارند و از استقلال بیشتری برخوردارند، احتمال شکاف در رفتار و نگرش آن ها نسبت به شیوه ی همسرگزینی افزایش می یابد. بر پایه ی این بررسی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی زنان، سن هنگام اوّلین ازدواج، نگرش فرامادی به ازدواج و استقلال زنان بیشترین تأثیر را در میزان شکاف بین رفتار و نگرش زنان نسبت به سنّ مناسب ازدواج دارند. نتایج بیانگر این واقعیّت است که ترکیبی از مشخٌصه های اقتصادی - اجتماعی، جمعیّتی و عوامل و زمینه های قومی - فرهنگی تبیین بهتری از شکاف در رفتار و نگرش های ازدواجی زنان ارائه می دهند.